غذاهای سریلانکا، بهشت طعم‌ها و عطرها
سریلانکا، جزیره‌ای زیبا در اقیانوس هند که به «مروارید اقیانوس هند» و «اشک هند» نیز معروف است، نه تنها با طبیعت بکر و سواحل رویایی‌اش گردشگران را به خود جذب می‌کند، بلکه با فرهنگ غنی غذایی خود نیز تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای مسافران رقم می‌زند. این کشور که به «جزیره برنج و ادویه» نیز شهرت دارد، میزبان طیف گسترده‌ای از غذاهای خوشمزه و منحصر به فرد است که ترکیبی هنرمندانه از طعم‌های تند، شیرین، ترش و معطر را به نمایش می‌گذارند.
آشپزی سریلانکایی تحت تأثیر تاریخ غنی این کشور، موقعیت جغرافیایی و فرهنگ‌های مختلفی قرار گرفته که در طول قرن‌ها با این سرزمین در ارتباط بوده‌اند. هندی‌ها، پرتغالی‌ها، هلندی‌ها و انگلیسی‌ها همگی ردپای خود را در آشپزی سریلانکا به جا گذاشته‌اند، اما آنچه آشپزی این کشور را واقعاً متمایز می‌کند، استفاده سخاوتمندانه از ادویه‌جات محلی، شیر نارگیل تازه و محصولات دریایی فراوان است.
در این مقاله، شما را به سفری خوشمزه در میان غذاهای اصیل و محبوب سریلانکا می‌بریم. با آژانس گردشگری فانوس شهر همراه شوید تا با طعم‌های بی‌نظیر این جزیره زیبا آشنا شوید و برای سفر بعدی خود به سریلانکا آماده شوید.
عناصر اصلی آشپزی سریلانکایی
آشپزی سریلانکایی بر پایه چند عنصر اصلی بنا شده که در اکثر غذاهای این کشور حضور پررنگی دارند. شناخت این عناصر به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از فلسفه غذایی این کشور داشته باشید.
برنج: قلب تپنده غذای سریلانکایی
برنج در سریلانکا فراتر از یک ماده غذایی ساده است و نقشی محوری در فرهنگ غذایی این کشور ایفا می‌کند. سریلانکایی‌ها برنج را در سه وعده غذایی روزانه مصرف می‌کنند و آن را پایه و اساس تغذیه خود می‌دانند. انواع مختلف برنج در سریلانکا کشت می‌شود، از برنج سفید معطر گرفته تا برنج قرمز که ارزش غذایی بالاتری دارد. برنج در سریلانکا به روش‌های مختلفی طبخ می‌شود و می‌تواند به صورت ساده، با ادویه‌جات مختلف یا به همراه سبزیجات و گوشت سرو شود.
شیر نارگیل: طعم‌دهنده اصلی
نارگیل یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی سریلانکاست و شیر نارگیل نقش مهمی در آشپزی این کشور دارد. شیر نارگیل تازه به بسیاری از غذاهای سریلانکایی غلظت، بافت و طعمی خاص می‌بخشد. این ماده در انواع خورش‌ها، کاری‌ها، دسرها و حتی نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود. سریلانکایی‌ها معمولاً شیر نارگیل را به صورت تازه از نارگیل‌های رسیده تهیه می‌کنند و این امر به غذاهای آنها طراوت و تازگی خاصی می‌بخشد.
ادویه‌جات: روح غذاهای سریلانکایی
سریلانکا از دیرباز به عنوان سرزمین ادویه‌ها شناخته شده و این شهرت بی‌دلیل نیست. ادویه‌جات متنوع و معطر نقش مهمی در شکل‌گیری هویت غذایی این کشور دارند. فلفل سیاه، دارچین، هل، میخک، زردچوبه، زیره، گشنیز و فلفل قرمز تنها بخشی از ادویه‌های پرکاربرد در آشپزی سریلانکایی هستند. ترکیب هنرمندانه این ادویه‌ها نه تنها به غذاها طعم و عطر فوق‌العاده‌ای می‌بخشد، بلکه خواص درمانی متعددی نیز دارد.
محصولات دریایی: هدیه اقیانوس
با توجه به موقعیت جزیره‌ای سریلانکا، محصولات دریایی نقش مهمی در آشپزی این کشور دارند. انواع ماهی‌های تازه، میگو، خرچنگ و صدف در غذاهای سریلانکایی استفاده می‌شوند. ماهی‌های محلی مانند تون، سیر، پاراوا و بالایا در انواع کاری‌ها، خورش‌ها و غذاهای کبابی به کار می‌روند و طعمی بی‌نظیر به آنها می‌بخشند.
رایس اند کاری (Rice and Curry): غذای ملی
رایس اند کاری را می‌توان غذای ملی سریلانکا دانست که در سراسر این کشور محبوبیت فراوانی دارد. این غذا شامل یک بشقاب برنج به همراه چندین نوع خورش کاری مختلف است که می‌تواند شامل کاری گوشت، مرغ، ماهی، عدس (دال) و انواع سبزیجات باشد. هر کدام از این کاری‌ها طعم و عطر منحصر به فردی دارند و ترکیب آنها با برنج، تجربه‌ای کامل از طعم‌های مختلف را برای شما به ارمغان می‌آورد.
نکته جالب در مورد رایس اند کاری سریلانکایی این است که معمولاً با دست راست خورده می‌شود. سریلانکایی‌ها معتقدند که خوردن غذا با دست باعث می‌شود ارتباط بهتری با غذا برقرار کنید و طعم آن را بهتر درک کنید. البته در رستوران‌های توریستی، قاشق و چنگال نیز در دسترس است.
کوتو روتی (Kottu Roti): پادشاه غذاهای خیابانی
کوتو روتی یکی از محبوب‌ترین غذاهای خیابانی سریلانکاست که طرفداران بسیاری در میان مردم محلی و گردشگران دارد. این غذا از خرد کردن نان گودامبا روتی (نوعی نان تخت) و ترکیب آن با سبزیجات، تخم مرغ، گوشت (معمولاً مرغ یا گاو) و ادویه‌های مختلف تهیه می‌شود. آشپزها با استفاده از دو کاردک فلزی، مواد را روی یک صفحه داغ به صورت ریتمیک خرد و مخلوط می‌کنند که صدای خاص این فرآیند، بخشی از جذابیت کوتو روتی است.
طعم تند و ادویه‌ای کوتو روتی، بافت منحصر به فرد و ترکیب طعم‌های مختلف آن، این غذا را به یکی از تجربه‌های فراموش‌نشدنی سفر به سریلانکا تبدیل کرده است. این غذا معمولاً در شب‌ها در دکه‌های خیابانی سرو می‌شود و می‌تواند با انواع مختلفی از گوشت یا به صورت گیاهی تهیه شود.
هاپرز (Hoppers): صبحانه محبوب سریلانکایی
هاپرز یکی از غذاهای منحصر به فرد و محبوب سریلانکاست که معمولاً به عنوان صبحانه یا عصرانه سرو می‌شود. این غذا نوعی پنکیک کاسه‌ای شکل است که از خمیر برنج تخمیر شده و شیر نارگیل تهیه می‌شود. خمیر در یک ظرف مخصوص به نام «اپاچی» ریخته می‌شود و پس از پخت، شکلی شبیه به کاسه پیدا می‌کند که لبه‌های آن نازک و ترد و مرکز آن نرم‌تر است.
هاپرز به انواع مختلفی تهیه می‌شود که محبوب‌ترین آنها «اگ هاپر» است که با یک تخم مرغ در وسط آن سرو می‌شود. انواع دیگر شامل هاپرز ساده، هاپرز شیرین با شیر نارگیل و پالم شوگر، و هاپرز ادویه‌ای هستند. هاپرز معمولاً با چاتنی، سامبول (ترکیبی از نارگیل رنده شده، فلفل قرمز و آبلیمو) و انواع کاری سرو می‌شود.
لامپرایس (Lamprais): میراث هلندی
لامپرایس یکی از غذاهای منحصر به فرد سریلانکاست که ریشه در دوران استعمار هلند دارد. این غذا شامل برنج پخته شده با ادویه‌جات، به همراه کاری گوشت، کاری بادمجان، سامبول بلاچان (خمیر میگو تخمیر شده)، فریکادل (گوشت قلقلی هلندی) و تخم مرغ سخت است که همگی در برگ موز پیچیده و پخته می‌شوند.
پختن مواد در برگ موز باعث می‌شود که عطر و طعم آنها با هم ترکیب شوند و نتیجه، غذایی فوق‌العاده خوشمزه و معطر است. لامپرایس یکی از پیچیده‌ترین غذاهای سریلانکایی است که تهیه آن زمان زیادی می‌برد، اما نتیجه کار ارزش این زمان را دارد. این غذا معمولاً در مناسبت‌های خاص یا در رستوران‌های سنتی سرو می‌شود.
کاری ماهی (Fish Curry): طعمی از دریا
با توجه به موقعیت جزیره‌ای سریلانکا، کاری ماهی یکی از محبوب‌ترین غذاهای این کشور است. این غذا از ترکیب ماهی تازه با ادویه‌جات مختلف، شیر نارگیل و گاهی اوقات تمر هندی برای ایجاد طعمی ترش تهیه می‌شود. انواع مختلفی از کاری ماهی در سریلانکا وجود دارد، از جمله کاری ماهی قرمز تند، کاری ماهی سفید با شیر نارگیل، و کاری ماهی ترش و شیرین.
کاری ماهی سریلانکایی معمولاً با برنج سرو می‌شود و طعم غنی، ادویه‌ای و کمی تند آن، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای دوستداران غذاهای دریایی است. این غذا نه تنها خوشمزه است، بلکه سرشار از پروتئین، اسیدهای چرب امگا-۳ و مواد مغذی دیگر نیز هست.
کاری دال (Dhal Curry): غذای محبوب گیاهخواران
کاری دال یا پاریپو، یکی از رایج‌ترین غذاهای سریلانکاست که تقریباً در هر وعده غذایی حضور دارد. این غذا از عدس قرمز، شیر نارگیل، پیاز، سیر، زردچوبه و ادویه‌های دیگر تهیه می‌شود و طعمی غنی و دلپذیر دارد. کاری دال معمولاً به عنوان بخشی از رایس اند کاری سرو می‌شود، اما می‌تواند به تنهایی نیز با نان یا برنج مصرف شود.
این غذا گزینه‌ای عالی برای گیاهخواران است و منبع خوبی از پروتئین گیاهی به شمار می‌رود. کاری دال سریلانکایی نسبت به نسخه هندی آن معمولاً غلیظ‌تر است و شیر نارگیل بیشتری در آن استفاده می‌شود که به آن بافت و طعمی خاص می‌بخشد.
جک فروت کاری (Jackfruit Curry): شگفتی گیاهی
جک فروت یا کاندا، میوه‌ای بزرگ و پرطرفدار در سریلانکاست که در آشپزی این کشور کاربردهای متنوعی دارد. کاری جک فروت نارس یکی از غذاهای محبوب سریلانکایی است که طعم و بافتی شبیه به گوشت دارد و به همین دلیل به «گوشت گیاهی» معروف است. این غذا از ترکیب تکه‌های جک فروت نارس با ادویه‌جات مختلف، شیر نارگیل و گاهی اوقات تمر هندی تهیه می‌شود.
کاری جک فروت طعمی غنی و دلپذیر دارد و بافت منحصر به فرد آن، تجربه‌ای متفاوت را برای شما رقم می‌زند. این غذا گزینه‌ای عالی برای گیاهخواران و وگان‌هاست و معمولاً با برنج سرو می‌شود. علاوه بر کاری، جک فروت در سریلانکا به روش‌های دیگری نیز طبخ می‌شود، از جمله سرخ کردن، بخارپز کردن یا اضافه کردن به سوپ‌ها.
پولو (Polos): کاری جک فروت نارس
پولو یکی دیگر از غذاهای محبوب سریلانکایی است که با جک فروت نارس تهیه می‌شود. تفاوت اصلی آن با کاری جک فروت معمولی در روش تهیه و ادویه‌های مورد استفاده است. در پولو، جک فروت نارس به قطعات کوچک‌تری خرد می‌شود و با ترکیبی از ادویه‌های خاص، شیر نارگیل و گاهی اوقات گوردکا (نوعی رب ماهی تخمیر شده) طبخ می‌شود.
پولو طعمی غنی، کمی شیرین و ادویه‌ای دارد و بافت آن نرم‌تر از کاری جک فروت معمولی است. این غذا معمولاً به عنوان بخشی از رایس اند کاری سرو می‌شود و طرفداران بسیاری در میان مردم محلی و گردشگران دارد.
غذاهای خیابانی سریلانکا
غذاهای خیابانی بخش مهمی از فرهنگ غذایی سریلانکا را تشکیل می‌دهند و فرصتی عالی برای آشنایی با طعم‌های اصیل این کشور به شمار می‌روند. این غذاها معمولاً ارزان، در دسترس و بسیار خوشمزه هستند.
ایسو واده (Isso Vade): اسنک دریایی
ایسو واده یکی از محبوب‌ترین اسنک‌های خیابانی سریلانکاست که از ترکیب خمیر عدس با میگوهای کوچک تهیه و سپس سرخ می‌شود. این اسنک طعمی تند و ادویه‌ای دارد و معمولاً با سس چیلی یا آبلیمو سرو می‌شود. ایسو واده را می‌توان در اکثر دکه‌های غذای خیابانی و ساحلی سریلانکا پیدا کرد و طعم منحصر به فرد آن، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای دوستداران غذاهای دریایی است.
روتی (Roti): نان همه‌کاره
روتی نوعی نان تخت است که در آشپزی سریلانکایی کاربردهای متنوعی دارد. انواع مختلفی از روتی در سریلانکا وجود دارد، از جمله گودامبا روتی (نان لایه‌ای)، کوکونات روتی (با نارگیل رنده شده) و پل روتی (نان سفید). روتی می‌تواند به تنهایی به عنوان یک اسنک مصرف شود یا همراه با کاری‌های مختلف سرو شود.
یکی از محبوب‌ترین انواع روتی در سریلانکا، روتی پر شده است که داخل آن با مواد مختلفی مانند تخم مرغ، سبزیجات، گوشت یا ماهی پر می‌شود. این نوع روتی معمولاً به عنوان صبحانه یا ناهار سبک مصرف می‌شود و طعم فوق‌العاده‌ای دارد.
ساموسا (Samosa): اسنک محبوب
ساموسا که در سریلانکا به آن «پتیس» نیز می‌گویند، یکی دیگر از اسنک‌های محبوب خیابانی است. این اسنک مثلثی شکل از خمیری نازک تشکیل شده که داخل آن با مخلوطی از سیب زمینی، سبزیجات، گوشت یا ماهی پر می‌شود و سپس سرخ می‌شود. ساموساهای سریلانکایی معمولاً تندتر از نسخه‌های هندی آن هستند و با سس چیلی یا کچاپ سرو می‌شوند.
ایدیاپام (Idiyappam): رشته‌های برنجی
ایدیاپام یا استرینگ هاپرز، نوعی غذای سریلانکایی است که از آرد برنج تهیه می‌شود. این غذا شامل رشته‌های نازک برنجی است که به شکل گرد فشرده می‌شوند و ظاهری شبیه به تودی از رشته دارند. ایدیاپام معمولاً به عنوان صبحانه یا شام سبک مصرف می‌شود و می‌تواند با کاری‌های مختلف، سامبول یا شیر نارگیل شیرین سرو شود.
چاشنی‌ها و سس‌های سریلانکایی
چاشنی‌ها و سس‌ها نقش مهمی در آشپزی سریلانکایی دارند و به غذاها طعم، بافت و رنگ اضافه می‌کنند. این چاشنی‌ها معمولاً تند، ترش یا شیرین هستند و می‌توانند غذای ساده‌ای مانند برنج را به وعده‌ای خوشمزه و کامل تبدیل کنند.
سامبول (Sambol): چاشنی همه‌کاره
سامبول یکی از مهم‌ترین چاشنی‌های سریلانکایی است که انواع مختلفی دارد. محبوب‌ترین نوع آن، پول سامبول است که از نارگیل رنده شده، فلفل قرمز، پیاز قرمز، آبلیمو و نمک تهیه می‌شود. این چاشنی طعمی تند، ترش و کمی شیرین دارد و با اکثر غذاهای سریلانکایی سرو می‌شود.
انواع دیگر سامبول شامل سیپل سامبول (با پیاز)، لونو میریس (با فلفل سبز) و کاراپینچا سامبول (با برگ کاری) هستند. هر کدام از این سامبول‌ها طعم منحصر به فردی دارند و می‌توانند غذای ساده‌ای را به وعده‌ای خاص تبدیل کنند.
چاتنی (Chutney): طعم‌دهنده شیرین و ترش
چاتنی‌ها در آشپزی سریلانکایی بسیار محبوب هستند و از ترکیب میوه‌ها یا سبزیجات با ادویه‌جات، شکر و سرکه تهیه می‌شوند. این چاشنی‌ها معمولاً طعمی شیرین و ترش دارند و می‌توانند با غذاهای مختلف سرو شوند. محبوب‌ترین چاتنی‌های سریلانکایی شامل چاتنی انبه، چاتنی تمر هندی و چاتنی گوجه فرنگی هستند.
سیمبالا (Seeni Sambol): پیاز کاراملی
سیمبالا یا سینی سامبول، نوعی چاشنی پیاز کاراملی است که در آشپزی سریلانکایی کاربرد فراوانی دارد. این چاشنی از پیاز قرمز، فلفل قرمز، دارچین، هل، میخک و شکر تهیه می‌شود و طعمی شیرین، تند و کمی ترش دارد. سیمبالا معمولاً با برنج، روتی یا هاپرز سرو می‌شود و می‌تواند به عنوان پر کننده در ساندویچ‌ها نیز استفاده شود.
دسرها و شیرینی‌های سریلانکایی
دسرها و شیرینی‌های سریلانکایی ترکیبی از طعم‌های شیرین، معطر و گاهی اوقات تند هستند. این دسرها معمولاً از مواد محلی مانند برنج، نارگیل، شکر نخل و میوه‌های گرمسیری تهیه می‌شوند و طعمی منحصر به فرد دارند.
واتالاپام (Watalappam): دسر محبوب مسلمانان
واتالاپام یکی از محبوب‌ترین دسرهای سریلانکاست که ریشه در فرهنگ مسلمانان مالایی این کشور دارد. این دسر نوعی پودینگ است که از تخم مرغ، شیر نارگیل، جاگری (شکر نخل)، هل، میخک و دارچین تهیه می‌شود. واتالاپام بافتی نرم و مخملی دارد و طعم شیرین و معطر آن، آن را به یکی از محبوب‌ترین دسرهای سریلانکا تبدیل کرده است.
کیریباث (Kiribath): برنج شیری
این غذا معمولاً از برنج پخته‌شده با شیر نارگیل تازه تهیه می‌شود و نمادی از آغاز و خوش‌اقبالی در فرهنگ سریلانکایی است. مردم سریلانکا معمولاً آن را در مراسم خاص مانند سال نو سینهالی و تامیل، جشن‌های خانوادگی یا مناسبت‌های مذهبی سرو می‌کنند.
